Niewydolność serca w gabinecie specjalisty medycyny rodzinnej – jak postępować w zależności od wartości frakcji wyrzutowej? Najczęstsze pytania z codziennej praktyki dotyczące diagnostyki i terapii

Wprowadzenie

Problem niewydolności serca zdominował nasz kardiologiczny świat i co za tym idzie – także gabinety lekarza rodzinnego. Informowaliśmy o tym od wielu lat, używając terminu „epidemia niewydolności serca” [1]. W ramach edukacji prowadzonej przez Polskie Towarzystwo Kardiologiczne (PTK) koncentrowaliśmy nasze starania o poprawną diagnostykę i terapię na każdym etapie systemu opieki zdrowotnej. Miejscem naszej szczególnej troski były gabinety lekarzy rodzinnych, gdzie rozpoczyna się droga pacjentów z niewydolnością serca. Co jeszcze ważniejsze, właśnie tam – do gabinetów lekarzy rodzinnych – trafiają pacjenci po hospitalizacji na oddziałach kardiologicznych czy wewnętrznych, niezależnie od zakresu udzielonej tam pomocy [2].
Przyjrzyjmy się zatem typowej drodze pacjenta ze świeżą postacią niewydolności serca, na tyle łagodnej, że nie wymaga wezwania pogotowia ratunkowego i pilnej hospitalizacji. Takich pacjentów jest wokół nas bardzo dużo, znacznie więcej niż pacjentów ze świeżo rozpoznaną chorobą wieńcową.
Wyobraźmy sobie, że pacjent w średnim wieku, dotychczas leczony z powodu nadciśnienia tętniczego, zgłasza się do nas z nowymi dolegliwościami w postaci duszności wysiłkowej. Jakie pytania zadajemy sobie wówczas w codziennej praktyce klinicznej? Przygotowałem odpowiedzi na 10 pytań skupionych wokół rozpoznania niewydolności serca oraz na 10 pytań dotyczących terapii, gdy polem naszego działania jest gabinet lekarza rodzinnego.

Rozpoznanie niewydolności serca

Czy utrudniająca codzienne funkcjonowanie duszność wysiłkowa jest typowym obrazem prawidłowo leczonego, wieloletniego nadciśnienia tętniczego?

Tu mamy prostą odpowiedź: nie. Duszność wysiłkowa i pogarszająca się tolerancja wysiłku nie są typowym obrazem prawidłowo prowadzonego i skutecznie leczonego nadciśnienia tętniczego. Każde pojawienie się powyższych objawów bądź zmiana ich charakterystyki powinny budzić nasz niepokój i implikować wdrożenie kolejnych elementów badania lekarskiego, przede wszystkim dokładniejszego wywiadu. Warto także zobiektywizować i przeanalizować sam objaw „duszności wysiłkowej”, co pozwoli na analizę skuteczności wdrożenia kolejnych kroków.

Czy ograniczenie tolerancji wysiłku (duszność wysiłkowa) może być następstwem choroby serca?

Tak, choć nie zawsze. Spotkamy także inne, pozakardiologiczne przyczyny. Warto tu zapytać o aktywność fizyczną przed tygodniami/miesiącami i porównać ją z aktywnością...


Pełna treść artykułu...